Mannelijke hoofdpersonages in de films van Woody Allen zijn vaak ingetogen piekeraars (Joaquin Phoenix in Irrational Man) of onuitstaanbare cynici (Allen zelf in Annie Hall of Deconstructing Harry). Vrouwelijke hoofdpersonages moeten omgaan met de grillen van mannelijke willekeur (Interiors) en zitten zo regelmatig gevangen in tragische, uitzichtloze situaties (Mia Farrow in Hannah and her Sisters). Allens kijk op de verhouding tussen man en vrouw voelt soms zo rigide aan dat er voor zijn personages geen ademruimte meer is – toch is een breed scala aan gerenommeerde acteurs en actrices nog altijd graag bereid met hem te werken. Wie de nodige titels uit Allens omvangrijke oeuvre zag begrijpt misschien waarom; in zijn beste films worden personages uitgediept via existentiële dialogen, complexe emoties en de helende dan wel destructieve werking van menselijke interacties.
Allens negenenveertigste (telde ik goed?) speelfilm speelt zich af in en rond het iconische Coney Island, dé plaats waar New Yorkers in de jaren vijftig hun ultieme ontspanning zochten. Te midden van de strandgangers en de wachtrij voor het reuzenrad (‘Wonder Wheel’) woont Ginny (Kate Winslet), een getroebleerde moeder die verstrikt zit in een ongelukkig huwelijk met een lichtgeraakte alcoholist (Jim Belushi). Humptey ontfermde zich over haar toen haar vorige huwelijk op de klippen liep; Ginny was in haar gloriejaren als actrice gelukkig getrouwd met de man die haar haar tienjarige zoon schonk (Jack Gore), maar kon een avontuurtje met een tegenspeler niet weerstaan. Humptey op zijn beurt was zijn vrouw verloren en had lijdzaam moeten toezien hoe zijn tienerdochter er vandoor ging met een lokale gangster. Op dat moment was hij de juiste man om Ginny te doen ontsnappen aan de door haarzelf aangerichte schade; die ene beslissing belet haar echter nog steeds het ware geluk na te jagen. In plaats daarvan werkt ze als serveerster in een visrestaurant, terwijl ze probeert te voorkomen dat haar constant ontstemde echtgenoot zichzelf definitief naar de vernieling drinkt.
Dát is de voorgeschiedenis van Wonder Wheel. Die voorgeschiedenis openbaart zich echter indirect, via melancholische dialogen en schuldbewuste herinneringen. De film zelf start met een wonderlijke thuiskomst. Carolina (Juno Temple) vluchtte naar de enige plaats waar haar schimmige echtgenoot haar niet verwachten zou (nu ja, wel dus): de van haar vervreemde Humptey.
De komst van Carolina doet veel stof opwaaien. De terugkeer van zijn dochter een positieve invloed te hebben op Humptey; ineens heeft zijn miserabele bestaan weer zin. Ginny heeft ondertussen het enige personage ontmoet dat nog introductie behoeft. Mickey (Justin Timberlake) is een flamboyante strandwacht die droomt van een schrijversbestaan. De vonk tussen de twee slaat direct over – voor even kan ook Ginny het noodlot wegdenken dat ze zichzelf al menigmaal voorspiegelde.
Allen besteedt veel tijd aan de zorgvuldige opzet van zijn period drama, en het is ook in deze eerste akte dat er het meest te genieten valt. De aankleding is – in tegenstelling tot sommige films uit zijn vroege jaren – fantastisch, de sterke belichting doet de personages in sommige shots baden in een nazomerse gloed (toch meer een film voor augustus, net als Café Society?). Cinematograaf Vittorio Storario (Apocalypse Now) slaagt erin voor de verschillende personages telkens een andere visuele look te creëren. Welbewust koppelt Storario alle warme kleuren aan Ginny, terwijl Carolina zich doorgaans beweegt in een veel lichter beeldkader. Zie daar het contrast tussen (zons)ondergang en toekomst; aan Ginny behoort het verleden, Carolina is haar frisse plaatsvervangster.
Het is jammer dat Wonder Wheel, naarmate de tijd vordert, steeds kunstmatiger en vlakker aan gaat voelen. Eens de voorwaarden voor de afwikkeling van het drama zijn gecreëerd, gaat de film soms wat slepen en mist het script verrassing en veerkracht. Het is dan aan het sterke acteerwerk van met name Kate Winslet te danken dat Wonder Wheel geen volledige zwanenzang wordt. Winslet (Eternal Sunshine of the Spotless Mind, Steve Jobs) legt bewonderenswaardig veel emotie in haar spel, en maakt Ginny’s op zichzelf zeurderige en zelfzuchtige personage toch tot een memorabele rol. Tegen dat acteergeweld is Timberlake duidelijk niet opgewassen – in Wonder Wheel zijn het de actrices die het niveau hoog houden. Temple is een frisse verschijning, die we de komende jaren zonder meer nog vaker in bepalende rolen zullen zien.
Allens nieuwste film is zo vermakelijk en prachtig gemaakt, maar kent tegelijk een wat inspiratieloos verhaal met afgebakende, opzichtig geconstrueerde personages. Wederom is de tragiek van het gerimpelde menselijke bestaan leidend – zal Allen ooit nog eens iets maken dat weer fundamenteel ánders is?
Filminformatie: Wonder Wheel (2017)/101 min./Genre: Drama/Regie: Woody Allen/Cast: Kate Winslet, Justin Timberlake, Juno Temple e.a.
Wonder Wheel draait vanaf morgen in de Nederlandse bioscopen
