Recensie: 0,03 Seconde (2017) [Documentaire]

In Londen regende het prijzen, inmiddels vijf jaar terug. Tweemaal goud, zilver en brons. In Rio de Janeiro was daar de desillusie; op de lange baan bleven medailles uit. Alleen op de valreep konden de troefkaarten op open water (Ferry Weertman, Sharon van Rouwendaal) nog voor verlichting zorgen. Twee krachtige topprestaties, tweemaal goud.

In 0,03 seconde volgt documentairemaakster Suzanne Raes de Nederlandse zwemploeg voor en tijdens de bewuste zomerspelen van 2016. We kijken in de aanloop naar Rio mee op twee sleutellocaties: het grootste deel van de ploeg traint in Eindhoven, terwijl Van Rouwendaal en tweehonderd meter-zwemster Femke Heemskerk in de Zuid-Franse kuststad Narbonne zijn neergestreken.

Het contrast had niet groter kunnen zijn. Geanimeerd vertelt Sebastiaan Verschuren (100 en 200 meter vrij) hoe zijn coach Martin Truijens laveert tussen grapjes, tegeltjeswijsheden en het serieuzere werk. Ook Marcel Wouda (open water) oogt ontspannen. Dit zijn mannen die volledig in de leefwereld van de zwemmers zitten, en streven naar een optimaal resultaat zonder er spartaanse methodes op na te houden.

Dat geldt echter zonder meer wel voor Philippe Lucas, de veeleisende coach van Heemskerk en van Rouwendaal. Zijn vertrouwen in de capaciteiten van zijn zwemsters is groot, maar om resultaat te verzekeren drijft hij hen tot het uiterste. Loodzware krachttrainingen dus, en trainingsafstanden in het bad die je normaal met een plezierjacht nog niet aflegt.

Die laatste twee elementen raken direct ook de kern van Heemskerk tegenvallende prestaties in Rio. Opgebrand was ze. ‘Een laag dieper dan moe’, in haar eigen woorden. Het meest indrukwekkende moment van de documentaire toont Heemskerk na het mislopen van de finale. Iets daarvoor heeft ze uitgelegd hoe ze er soms tegenop kan zien de interviewer(s) te woord te staan. Zeker na een teleurstellende race. ‘Alsof je docent de 3 van je proefwerk voor de ogen van heel de klas nog eens tegen het bord houdt’. Nu, na de halve finale, zie je aan Heemskerks ogen wat ze bedoelt. Hier staat iemand die kapot is, en liever niet wil praten. Eigenlijk kan ze het ook niet.

0,03 seconde wekt op een weinig geforceerde manier sympathie op voor de zwemmers en zwemsters, en maakt via degelijk camerawerk en strakke montage de weg naar Rio en de races ter plekke inzichtelijk. Het is jammer dat de documentaire over het geheel vrij oppervlakkig blijft; veel wedstrijdbeelden en interviews zullen bij volgers van het Nederlandse zwemmen al bekend zijn, veel vragen blijven openstaan. Wat gebeurt er precies in de psyche van de zwemsters bij grote tegenslagen, óók buiten de camera? Verwijt Heemskerk haar coach de overbelasting richting Rio (Heemskerk traint nu weer bij Marcel Wouda, red.)? Wat drijft deze sporters nu echt, behalve de absolute weigering tweede te worden?

De keuze een groot deel van de ploeg te volgen garandeert meerdere perspectieven, maar verklaart deels ook het gemis van diepgang. De aandacht voor Ranomi Kromowidjojo en Ferry Weertman is bijvoorbeeld beperkt, zeker als je dat afzet tegen de tijd die in Frankrijk wordt genomen voor Heemskerk en van Rouwendaal.

Écht indringend wordt 0,03 seconde in dat licht zelden, maar een boeiend inzicht in (keerzijden van) topsport is gegarandeerd.

Beoordeling: [usr 3]
Filminformatie: 0,03 seconde/90 min./Documentaire/Regie: Suzanne Raes/Met Femke Heemskerk, Sharon van Rouwendaal, Ranomi Kromowidjojo e.a.

0,03 seconde is vanaf morgen (donderdag 13-4) te zien in de Nederlandse bioscopen