Gisteravond zag ik in een volle zaal mother!, de nieuwe film van Darren Aronofsky. Daarover kan ik één ding kwijt: dit is zonder meer een titel die mensen zal (blijven) verdelen. Lyrische reacties gaan nu al hand in hand met ronduit negatieve uiteenzettingen. En ik? ik kan eigenlijk niet over deze film praten zonder dikke spoilers te gebruiken. Ik doe het dus anders, en gebruik de bioscooprelease van mother! om één van Aronofsky’s eerdere films eens onder het vergrootglas te houden.
The Fountain is een spirituele reis, een zoektocht naar betekenis in religie, historie, mythologie en psychologie. De prachtige muziek van Clint Mansell (Requiem for a Dream, Moon, Black Swan) en het samenspel tussen Hugh Jackman en Rachel Weisz zetten die reis extra kracht bij.
Let op: onderstaande review bevat spoilers m.b.t. de plot van The Fountain
Waar lag de tuin van Eden? Als het aan Darren Aronofsky ligt misschien wel in het westen, en niet in het oosten (Genesis 2:8). De intrigerende ouverture van The Fountain laat zien hoe de Spaanse conquistador Tom Creo (Hugh Jackman) in een tropische jungle stuit op een stel Mayakrijgers, die er duidelijk op uit zijn iets te beschermen. Iets heiligs, goddelijks. Wat precies? Daarvoor moet je de film gewoonweg zien.
Later vernemen we dat de sequentie in de Midden-Amerikaanse jungle een verbeelding is van een fictief verhaal, geschreven door de schijnbaar ongeneeslijk zieke Izzy/Isabel (Rachel Weisz). In dat verhaal is Creo (letterlijk ‘ik geloof’) een veredelde ontdekkingsreiziger, die ergens in de vroegmoderne tijd (een jaartal wordt niet genoemd) de mythe van de bron van de eeuwige jeugd najaagt.
Het is niet eenvoudig zonder grote spoilers te schrijven over deze gelaagde film, waarin drie verhaallijnen via parallelle montage bijeen worden gebracht. Centraal staat in ieder geval een concept dat bij uitstek religieus is, maar bij voorkeur ook puur filosofisch van aard kan zijn: de menselijke worsteling met de eigen sterfelijkheid. Als we de verhaallijn in het zogenaamd niet-fictieve heden als uitgangspunt nemen, leren we Tommy (Jackman) kennen als een integere dokter die op een haast obsessieve manier de strijd met de dood aangaat. De ziekte van zijn geliefde drijft hem tot wanhoop, het idee dat haar leven onvermijdelijk op zal houden doet hem toetreden tot een surrealistische wereld van mythen, fictie en verbeelding.
Voor ze in haar ziekenbed belandde schreef Izzy de roman The Fountain. De zoektocht naar de bron van het eerste leven (zoals beschreven in Genesis, maar ook in de scheppingsmythe van de Maya’s- Aronofsky verweeft die twee vergelijkbare verhalen), die in de roman leidend is, zou in het hier en nu misschien Izzy’s redding hebben betekend. Tragisch genoeg vervangt de realiteit echter de mythe; iedereen moet eens sterven, de kunst is dat gegeven te accepteren en tot berusting te komen.
Je zou die relatie tussen fictie en werkelijkheid kunnen zien als de kern van Aronofsky’s innemende script, ware het niet dat er nog een derde verhaallijn verweven is met de mythe en de pijnlijke realiteit die in The Fountain stuivertje wisselen. De visueel adembenemende shots van een transcendente ruimte weerspiegelen de hoop en de idealen van Jackmans personage; deze beelden lijken het door Tommy geschreven slothoofdstuk van het boek dat Izzy nooit voltooide. ‘Je kunt het wel’, zei ze tegen hem. ‘Je zult het kunnen’.
In combinatie met de prachtige score van Clint Mansell is The Fountain op zichzelf bijna een bron van meditatie, een intrigerende zoektocht naar menselijke hoop- en dat misschien tegen beter weten in.
Beoordeling: [usr 4]
Filminformatie: The Fountain (2006)/96 min./Genre: Drama, avontuur, mystery/Regie: Darren Aronofsky/Cast: Hugh Jackman, Rachel Weisz, Ellen Burstyn e.a.
De nieuwste film van Aronofsky, mother! draait nu in de Nederlandse bioscopen (beoordeling: 8/10).
The Fountain is mijn vijfde ‘blindspot’ van 2017. Voor uitleg en een introblog, zie: https://timbouwhuis.nl/blindspot-lijst-2017-twaalf-keer-stap-diepe/
