In Signs and Meaning In the Cinema spreekt de Britse filmtheoreticus Peter Wollen (1938-) zich uit tegen de beperkte erkenning van film studies als een academische discipline. In zijn ogen wordt de esthetiek van het cinematische beeld maar al te vaak herleid tot andere wetenschapsterreinen, waarbij de unieke kwaliteiten van film deels of zelfs volledig terzijde worden geschoven.[1] Wollen behandelt in drie hoofdstukken belangrijke historische pijlers van de filmtheorie: de dialectische montagetheorie van Sergei Eisenstein, de Franse politique des auteurs en de semiologie van onder andere Ferdinand de Saussure en Christian Metz.[2]
Ogenschijnlijk kleine woorden krijgen in The Insult massieve betekenis. Wat begint als een burenruzie mondt uit in een geladen rechtszaak, waarbinnen de tragische geschiedenis van het Israëlisch-Palestijnse conflict een hoofdrol opeist. Het levert nu al één van de meest aangrijpende en doorleefde drama’s van het filmjaar op.
Kort na het eerste recensie-overzicht van het LIFF 2017 is het tijd voor het tweede en laatste deel. Gisteren heb ik erg genoten van een volle dag op het festival, met o.a. de winnaar van Berlinale, de nieuwe Joachim Trier en een wel erg bijzondere double bill…
Al lang keek ik uit naar een schaakspel met de dood – in filmvorm dan, liever niet persoonlijk. In de erkende zwart-witklassieker The Seventh Seal (Zweeds: Det Sjunde inseglet, 1957) wordt de getroebleerde kruisridder Antonius Block (Max von Sydow) ten tijde van de Zwarte Dood (1346-1353) geconfronteerd met de grotere vragen van een mensenleven.
Last tuesday I went to the theater to watch Darren Aronofsky’s mother! again. For those who wonder: nobody forced me to do that. I chose to feel uncomfortable for two more hours, to delve myself deeper into a story that got its hold on me all week long. This is a cinematic nightmare that will divide people for the years to come. It already does: mother! received an F-rating from the American cinema public, but there are many voices proclaiming the very same movie is an absolute masterpiece.
Gisteravond zag ik in een volle zaal mother!, de nieuwe film van Darren Aronofsky. Daarover kan ik één ding kwijt: dit is zonder meer een titel die mensen zal (blijven) verdelen. Lyrische reacties gaan nu al hand in hand met ronduit negatieve uiteenzettingen. En ik? ik kan eigenlijk niet over deze film praten zonder dikke spoilers te gebruiken. Ik doe het dus anders, en gebruik de bioscooprelease van mother! om één van Aronofsky’s eerdere films eens onder het vergrootglas te houden.
Wie is een grotere lafaard dan de soldaat die vlucht van het slagveld? De enige mannelijke partij in The Beguiled kan al van meet af aan geen heldenrol vervullen. Ontdaan van zijn lichaamskracht en loopvermogen wacht korporaal McBurney (Colin Farrell) in de bossen van Virginia op zijn filmische lot. Tegen de achtergrond van de Amerikaanse Burgeroorlog schildert Sofia Coppola (Lost in Translation) een ontwapenend sfeerstuk.
Een jonge moeder (Angéla Stefanovics) vertelt haar zevenjarige zoon spookachtige verhalen. Vervormde jeugdherinneringen, flashbacks naar vervlogen tijden? We weten het niet, aangezien het narratief in Lily Lane vanaf de eerste minuut wordt overschaduwd door de bevreemdende sfeerzetting. De doorgaans donkere cinematografie van Zoltan Louasi leidt ons van een spaarzaam verlichte slaapkamer naar een verwilderde buitenwijk van Budapest. Aan die buitenwijk ontleent deze experimentele filmprent ook haar naam: het is de plaats waar de vrouwelijke hoofdpersoon met haar getroebleerde verleden geconfronteerd wordt.
Slapend treft hij haar aan. Een mysterieuze vreemdelinge, liggend op de glacerende aardbodem die de filmtitel betekenis geeft. Lucas (Lucas Schell) neemt de jonge Alejandra (Ailín Salas) mee naar het kleine plattelandsdorpje even verderop. Het leven van alledag gaat door, maar langzaamaan brengen kleine wonderen de geïsoleerde boerengemeenschap in beroering. Een onderhuidse, nauwelijks grijpbare metafysische dimensie overspant een plaats waar mens en natuur hebben stilgestaan.
Soms overvalt een boek je met een haast onverklaarbaar aura van alomvattendheid. A Secular Age (2007) van de Canadese filosoof Charles Taylor (1931-heden) garandeert zo’n effect. Ruim achthonderd pagina’s wijdt de katholieke denker aan het verschijnsel dat wij doorgaans samenbrengen onder de koepelterm ‘religie’. Centraal staan hierbij de verschillen tussen toen en nu; in A Secular Age neemt Taylor ons maar al te vaak mee naar de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd, om dan twee pagina’s later weer voort te borduren op een gedachtegoed dat postmoderniteit ademt.
