Van 27-10 t/m 5-11 is Leiden het decor van het jaarlijkse LIFF: het internationale filmfestival van Leiden. Geholpen door het uiterst diverse aanbod vind je gegarandeerd een film naar je smaak, bijvoorbeeld in de befaamde American Indie Competition (dit jaar met feest) of de reeks Chinese titels (Reel China). Ik ben blij dat ik dit jaar in de gelegenheid ben meerdere bezoekjes te brengen; de geziene films zal ik telkens in één van de twee geplande recensie-overzichten onderbrengen. 

Vandaag het eerste deel: wat vond ik van de nieuwe Michael Haneke? Hoe bevalt het regiedebuut van Stanley Tucci? En kan het door Martin Scorsese geproduceerde A Ciambra verrassen?

Happy End 

Happy End is lang niet zo’n plezierige film als de titel op zichzelf doet vermoeden. Wie op voorhand bekend was met het werk van Michael Haneke (Funny Games, Amour), voelde de bui ongetwijfeld al hangen. Ironie, cynisme en zwarte humor strijden om voorrang in dit gortdroge psychologische drama.

Centraal staat de rijke familie Laurent, die om onbegrijpelijke redenen in één groot landhuis aan het nauw van Calais resideert. Vrijwel niemand kan daar echt goed overweg met de hoogbejaarde pater familiae (Jean-Louis Trintignant)*, die zijn lokale bouwbedrijf vanwege dementie heeft moeten nalaten aan zijn dochter (Isabelle Huppert). Een avondmaaltijd bij de Laurents is een oefening in ijzige stiltes en bijtende opmerkingen. Haneke lijkt er daarbij bewust op uit de aanwezige generatiekloof extra te accentueren. De dertiger Pierre (Franz Rogowski), zijn tweede echtgenote (Laura Verlinden) en zijn dochter uit het eerste huwelijk (Fantine Harduin) lijken zeker in de eerste helft van de film compleet onthecht te zijn van de oudere generatie.

Binnen zo’n compleet afstandelijke sfeer is het Hanekes herkenbare stijl die de potentie heeft je als kijker aan boord te houden. Net als in (bijvoorbeeld) Caché werkt de Oostenrijkse cineast met bewakers-en surveillancebeelden, afgewisseld met de zo karakteristieke long takes. Happy End is daarnaast ook een filmische neerslag van de veranderde maatschappij: Haneke gebruikt smartphonebeelden, YouTube-footage en social media-streams om zijn satire te actualiseren. Toch is dit daarmee lang niet zijn beste werk. Daarvoor ontbreekt op te veel momenten een stukje scherpte. De long takes missen soms hun doel, waardoor (óók bij een gebrek aan een goed narratief concept) de stijl boven inhoud-discussie onvermijdelijk boven komt drijven.

De bij uitstek onsympathieke personages zorgen ervoor dat Happy End een uiterst kille, lege film is, die enkel in haar donkere humor wat momentjes van verlichting biedt. Als de jongste telg (Harduin) van de familie haar vader confronteert met zijn hypocrisie en en passant ook nog eens zijn geheime verhouding met een oudere violiste aan het voetlicht brengt, kan een glimlach nauwelijks uitblijven. Ève is het enige eerlijke personage, zo blijkt ook in de memorabele slotsequentie. Dat die eerlijkheid in de slotsequentie niets minder dan choqueert, verrast tegen die tijd waarschijnlijk al niemand meer.

Beoordeling: [usr 3]
Filminformatie: Happy End (2017)/107 min./Genre: Drama/Regie: Michael Haneke/Cast: Isabelle Huppert, Jean-Louis Trintignant, Franz Rogowski e.a.

Vanaf 16 november

*spoiler alert*

*= Jean-Louis Trintignant is/speelt hetzelfde personage als in Amour (2012).

A Ciambra

Na het zien van A Ciambra begrijp ik volledig waarom Martin Scorsese zich als uitvoerend producent aan deze film verbond. Stilistisch én inhoudelijk echoot dit zware drama het Italiaanse neorealisme (eind jaren veertig- begin jaren vijftig), de stroming die Scorsese zo nauw aan het hart ligt. De construerende elementen komen in de Zuid-Italiaanse regio Calabrië stuk voor stuk terug: veel acteurs spelen zichzelf, montage is spaarzaam en de bewegende camera heeft als belangrijkste doel de leefwereld van de personages zo realistisch mogelijk weer te geven.

De hoofdpersoon is Pio (Pio Amato), een veertienjarige jongen uit een getroebleerd arbeidersgezin. Een gebrek aan zorg (en kennelijk ook aan onderwijs)  brengt hem al vroeg in aanraking met de kleinere buurtcriminaliteit; onder de hoede van Ayiva (Koudous Seihon) passeren inbraak en (auto)diefstal de revue. Tel daar de drank en de sigaretten bij op, en het schrikbeeld van de opgroeiende tiener is compleet. Toch lijkt regisseur Jonas Carpignano (Mediterranea) geen moment te oordelen over zijn belangrijkste personage. Moraal en/of duidelijke sturing ontbreken. De dicht op de huid gefilmde beelden werken verstillend en verdringen de vragen van het narratief naar de achtergrond.

A Ciambra is een mooie, maar ook lange film, die de aandacht vasthoudt zonder ergens geheel te overtuigen. Het ongelukkig gekozen dancenummer in de slotfase zorgt op de valreep voor een enigszins wrange nasmaak.

Beoordeling: [usr 3.5]
Filminformatie: A Ciambra (2017)/118 min./Genre: Drama/Regie: Jonas Carpignano/Cast: Pio Amato, Koudous Seihon, Damiano Amato e.a.

Vanaf 4 januari 2018

Final Portrait

Het regiedebuut van Stanley Tucci is een droogkomische, maar tegelijk ook bijzonder frustrerend inkijkje in het leven van een gekwelde kunstenaar. De portretten van de abstracte schilder Alberto Giacometti (Geoffrey Rush) zijn nooit af, óók niet als ze dat eigenlijk wel zijn. Giacometti slaagt erin zijn creaties op het moment suprême telkens weer met een witte kwast te wissen, en dat dan in constante tweestrijd met het voor hem verwerpelijke begrip ’tevredenheid’. Tucci buit dit gegeven uit om de kijker te tarten. Ook de poserende schrijver (Arnie Hammer) is Giacometti op een gegeven moment flink zat, maar boekt toch meerdere keren zijn vlucht van Parijs naar New York om; de bewonderaar verliest zijn adoratie voor de meester nooit helemaal.

Final Portrait verweert zich zo op slinkse wijze tegen het gebrek aan narratieve ontwikkeling. Terwijl Giacometti zichzelf bezat, een prostitutuee (Clémence Poésy) exploiteert en alsmaar scheldt en moppert, blijft James Lord (Hammer) maar terugkomen. Weinig verheffende cinema dus, al maakt de prettige cinematografie veel goed.

Beoordeling: [usr 2.5]
Filminformatie: Final Portrait (2017)/90 min./Genre: Drama, Bio/Regie: Stanley Tucci/Cast: Geoffrey Rush, Arnie Hammer, Clémence Poésy e.a.

Vanaf 7 december

Brawl in Cell Block 99

Wie Bone Tomahawk (2015) al zag, is enigszins voorbereid: Brawl in Cell Block 99 is een keiharde misdaadfilm, die de controverse niet schuwt. Vince Vaughn (vorig jaar nog in Hacksaw Ridge) is ijzersterk in de veeleisende hoofdrol van uitgerangeerde arbeider. Nadat hij in de openingsakte is ontslagen, kiest hij ervoor het criminele (drugs)circuit op te zoeken.

In een sterk opgebouwde film volgen we Vaughn’s Bradley Thomas op zijn grauwe weg van chantage, corruptie, psychische vernedering en fysiek geweld. De sterke cinematografie (Zahlers vaste DoP Benji Bakshi) en de brute toon tillen dit misdaaddrama daarbij boven de middenmoot uit. Het vereist lef om fysiek leed zo rauw in beeld te brengen als Zahler dat doet, en Brawl in Cell Block 99 zal dan ook zeker niet voor eenieder zijn weggelegd. Wie daar overheen stapt, ziet wellicht hetzelfde als ik: een krachtige indiefilm, die door de eigenzinnige uitwerking niet aan haar narratieve clichés ten onder gaat.

Beoordeling: [usr 4]
Filminformatie: Brawl in Cell Block 99/132 min./Genre: Misdaad, actie, drama/Regie: S. Craig Zahler/Cast: Vince Vaughn, Jennifer Carpenter, Dan Amboyer e.a.

Van Brawl in Cell Block 99 is naar mijn weten nog geen reguliere theater of DVD-release bekend

*= Trintignant speelt/is letterlijk dezelfde man als in Amour (2012). 

Nog tot en met a.s. zondag kun je terecht op het LIFF. Kaarten zijn (mits de vertoningen niet uitverkocht zijn) tot een halfuur voor aanvang online verkrijgbaar. 

Gepland op korte termijn: deel twee met in ieder geval Thelma en The Disaster Artist!