Nog voor de definitieve release van Tomb Raider liet hoofdrolspeelster Alicia Vikander zich in  de media negatief uit over de film. De Zweedse actrice mag dan (à Wonder Woman) de heldin van het verhaal zijn, de rest van de set is buiten de ervaren Kristin Scott Thomas opgevuld met mannelijke personages.

Heel valide is die kritiek niet, want in Tomb Raider is het vooral Vikander die constant in de schijnwerpers staat. De mannelijke personages zijn decorstukken: ze werken de heldin tegen in het bereiken van haar doel (Mathias Vogel, gespeeld door Walton Goggins), of zorgen ervoor dat diezelfde heldin überhaupt een doel heeft (haar vader – Dominic West – terugvinden).

Het verhaal van avonturierster Lara Croft is een geschiedenis op zichzelf. Vikander treedt niet alleen in de voetsporen van Angelina Jolie (Croft in 2001 en 2003), ze belichaamt ook één van de populairste vrouwelijke gamepersonages van de laatste decennia. Bezien in dat licht breekt deze nieuwe Tomb Raider alvast met een dubieuze ’traditie’: Lara Croft is niet langer de vanzelfsprekende droom van wellustige tienerjongens. Dat de billen en borsten van deze vrouwelijke Indiana Jones vandaag niet langer centraal staan is even terecht als onvermijdelijk.

Vikander is eerder schuchter dan sexy, maar als afgetraind bokser en geïmproviseerd freerunner spat ze wel degelijk van het scherm. Deze Zweedse Croft overtuigt daarmee als actiefiguur en potentieel vrouwelijk rolmodel. Ook de camera lijkt bewust te waken voor exploitatie. Wrange standpunten of tilt-bewegingen blijven uit, waardoor de focus altijd op de actie ligt en de kijker zich geen voyeur waant.

Onder zulke omstandigheden had je Vikander een betere film gegund. Tomb Raider passeert cliché na cliché, tot aan de inwisselbare one-liners (Is there no other way? – You messed with the wrong family) toe. Het vlakke script mist alle finesse, met name in de dialogen en de inzet van personages. Van Lara’s vader vernemen we alleen dat hij op zoek was naar een mythische schat, om vervolgens nooit meer terug te keren van een eiland in de Japanse Duivelszee. Flashbacks moeten ondertussen onthullen dat de relatie tussen vader en dochter vroeger uitstekend was. Die snelle scènes halen echter veel vaart uit de film, en grenzen al aan het soort sentiment dat Tomb Raider in de slotakte fataal zal worden.

Voor kenners van de game zal de plotverloop geen verrassingen kennen: Croft bereikt het eiland, waar ze een maniakale slavenhandelaar en een tombe vol boobytraps aantreft. In die tombe blijkt hoe schatplichtig de Tomb Raider-formule is aan andere reeksen. De laatste akte is een melange van The Mummy, National Treasure en Indiana Jones, waarbij iedere hoop op een stukje eigenheid verdrinkt in het strijdgeweld. Sterker nog, een handvol specifieke gebeurtenissen doet wel érg sterk denken aan de laatste Mummy-verfilming (Alex Kurtzman, 2017).

Tomb Raider heeft in dat kader één ding voor: Vikander is geen eye candy naast Tom Cruise (in The Mummy met Annabelle Wallis), maar een getroebleerde protagoniste, die haar eigen plan moet trekken in een wereld van zorgvuldig verhulde machtsstructuren. De eventuele potentie van die karakterschets blijft echter volledig onbenut. Hoe lang zal het duren voor Tomb Raider aansluit in de eregallerij van vergeten reboots? We zullen het wellicht snel weten.

Tomb Raider (2018)/118 min./Actie, avontuur/Regie: Roar Uthaug/Cast: Alicia Vikander, Dominic West, Walton Goggins e.a.

Tomb Raider draait vanaf donderdag 15-3 in de Nederlandse zalen