Bij binnenkomst in het deze zomer opnieuw ingerichte Lantarenvenster vallen ze direct op: de foodtentjes die tussen 26 en 29 september speciaal waren neergezet voor een nieuwe editie van Camera Japan. Kijkbeurten van twee innig verbonden films onderstreepten op vrijdag nog maar eens wat voor een waardevolle plek het bescheiden evenement inneemt in het Nederlandse festivallandschap.
Filmhuisbezoekers die een Japanse film op zijn tijd kunnen waarderen, worden in de loop van een releasejaar lang niet continu op hun wenken bediend. Reken er maar op dat de nieuwe film van meesterregisseur Hirokazu Koreeda sowieso in de landelijke theaters te zien gaat zijn, en met dank aan distributeur Periscoop Film komen er wel met enige regelmaat bijzondere animatieprojecten uit het land voorbij. Toch is het daarbuiten regelmatig schrapen.
Festivals als CinemAsia (met een bredere geografische focus) en Camera Japan zijn in dit kader cruciaal. Niet alleen omdat ze films die niet in aanmerking komen voor distributie alsnog fysieke vertoningen gunnen, maar ook omdat ze een cultureel divers stedelijk publiek met cinema uit (Zuidoost-)Azië laten kennismaken. De praktische planning van Camera Japan (tussen 3 en 6 oktober reist het festival door naar Amsterdam) zorgt er bovendien voor dat bezoekers meerdere kansen krijgen om een interessante film op een gewenste plek en tijd te bekijken.
Een van de regisseurs die op Camera Japan goed uit de verf kan komen, is Sho Miyake. Na het in Nederland weinig geziene And Your Bird Can Sing (Berlinale 2019) maakte deze gevoelige cineast het strijdbare Small, Slow but Steady, dat in 2023 uiteindelijk wél op een kleine Nederlandse release kon rekenen. Dit jaar draaide in Berlijn All The Long Nights, een kalm, maar optimistisch drama over een dame die worstelt met paniekaanvallen en de sociale stigmatisering daarvan. De film is waarschijnlijk net te klein en niet aansprekend genoeg om aanspraak te kunnen maken op een reguliere release, maar op Camera Japan is hij gelukkig wel te zien.
Bij een bezoek op vrijdag ging de aandacht van ondergetekende vooral uit naar de nieuwe film van Shunji Iwai, die onder meer bekend is van All about Lily Chou-Chou en Hana & Alice. Iwai heeft er een gewoonte van gemaakt om in meerdere projecten (jonge) muzikanten te casten en hun muziek voor de gelegenheid te gebruiken. In het drie uur durende drama-epos Kyrie is dat niet anders.
Kyrie (Shinji Iwai)
Zangeres en popidool Aina the End speelt Luca, een jongvolwassen vrouw die zich in de nasleep van een familietrauma Kyrie (een liturgische verwijzing naar [mede]lijden) is gaan noemen. Communiceren doet ze alleen nog met pen en papier, en als ze écht vanuit haar hart wil spreken gebruikt ze haar zangstem. Haar rauwe en breekbare klanken geven uitdrukking aan een pijn die ze niet langer op een ‘normale’ manier onder woorden kan brengen.
Iwai kiest in Kyrie voor een niet-chronologische aanpak, en schakelt daarbij regelmatig tussen het huidige leven van de eenzame zangeres en haar door leed getekende voorgeschiedenis. De mensen die zij op haar pad treft, spreken in meerdere gevallen hun intentie uit om Kyrie te helpen, maar kunnen dat meestal niet waarmaken. Ze werken zichzelf in nog grotere nesten of proberen stiekem hun slaatje uit het contact met het meisje te slaan.
Uit Iwai’s sceptische benadering van mededogen lijkt een negatief mensbeeld schuil te gaan, maar in het lyrische en muzikale slotstuk toont de regisseur zich ook hoopvol. Eindelijk kruipt Kyrie volledig uit haar schulp, en maakt haar gebroken stem plaats voor hernieuwde levensenergie.
Worlds Apart (Natsuki Seta)
Met terugwerkende kracht bleek de thematiek van Kyrie innig verbonden met die van Worlds Apart, een andere film die vooraf positief de aandacht trok. Iwai’s werk mag dan een stuk dramatischer en rauwer zijn van toon en insteek, ook dit coming-of-ageportret van Natsuki Seta (Georama Boy Panorama Girl) koppelt een familietrauma aan de helende werking van muziek.
Als de vijftienjarige Asa in één klap beide ouders verliest, staat haar tante Makio voor een zware opgave. Ze voelt zich verantwoordelijk om het meisje onder haar hoede te nemen, maar had een uiterst moeizame relatie met de vrouw die Asa nu is ontvallen. Op empathische wijze brengt Worlds Apart de opgekropte boosheid en teleurstelling bij Makio in verbinding met de rijke belevingswereld van de verlegen Asa. Kan zij haar tante begrijpen, en kan haar tante haar gevoelens geleidelijk een plekje geven en Asa de liefde geven die ze nodig heeft?
De programmeur die dit lichte, bescheiden drama inleidde, sprak geen woord teveel toen ze de naturelle acteerprestaties van de twee hoofdrolspeelsters roemde. Dat de vele scènes op Asa’s middelbare school zo gevat en aandoenlijk overkomen, heeft alles te maken met de manier waarop de jonge Hayase Ikoi in de huid van dit opgroeiende meisje kruipt. Nieuwsgierig, goedlachs en toch met kleine littekens echoot ze het eveneens prachtige House of Hummingbird, een Koreaans drama dat in 2020 wél een Nederlandse release kreeg. Als het voor Worlds Apart bij een kleine handvol festivalvertoningen blijft, kunnen de happy few alsnog met een warm gevoel huiswaarts keren.
Bekijk hier het festivalprogramma voor Camera Japan in Amsterdam.