Deze en vorige week heb ik de eerste twee delen bekeken van wat waarschijnlijk de beste serie Westerns is die er bestaat: de zogeheten Dollar-trilogie van de bekende klassieke regisseur Sergio Leone. Tussen 1964 en 1966 maakte hij achtereenvolgens A Fistful of Dollars, For a few dollars more en, naar ik meen de beste en bekendste western die er is, The Good, the Bad and the Ugly.

Dit zou direct zijn meest actieve periode zijn, want in de jaren’70 trok hij zich, teleurgesteld over de vele problemen in de filmwereld, tijdelijk terug als regisseur. In 1984 kwam hij terug met het epische, grandioze Once Upon a Time in America, maar dit meesterwerk van bijna vier uur bleek ook direct zijn laatste wapenfeit. In 1989 overleed Leone. In deze blogpost zal ik me toespitsen op mijn review van de Dollar-trilogie, waarbij de drie films los van elkaar aan bod komen. Het werd goed tijd de eerste twee delen te bekijken, want de derde film, The Good, the Bad and the Ugly, zag ik al in de zomer van 2014…

A Fistful of Dollars (1964)

Get three coffins ready

Eerste deel van Leone’s Dollar-trilogie over een lone gunman (wiens rol klassiek wordt ingevuld door de iconische Clint Eastwood) die profiteert van een burenruzie in een slapend stadje.

Eigenlijk zijn het begin en het einde van de film het best. Na de heerlijke openingssequentie met de muziek van Morricone (door de film heen de meest constante factor) komt het verhaal fijn op gang met een ontspannen Eastwood, die enkele oneliners uitslaat en de broeierige situatie heel rustig in zich opneemt. Leone speelt hier al fijn met close-ups, zoals hij dat later bij Once Upon a Time in the West en The Good, the Bad and the Ugly nog veel uitgebreider zou doen.

Echter, in het middenstuk valt goed op dat het plot nogal matig is. Daarnaast had ik wat moeite met de belichting, oogden de actiescènes wat gemaakt en weinig spectaculair, en was het acteerwerk los van Eastwood ook niet al te best. Duidelijk wordt hier dat a Fistful of Dollars wel vermakelijk is, maar ver blijft van de klassieke status die Leone’s latere werken zou vergaren.

Aan het einde blijft de relatief positieve indruk toch overeind; in een heerlijke slotscène, die ik zou bestempelen als een voorproefje op the Good, the Bad and the Ugly, zien we Eastwood zo’n beetje op de top van z’n kunnen. De muziek van Morricone maakt het mooi af.

Beoordeling: 6/10

For a Few Dollars More (1965)

Een heerlijk samenspel tussen good old Clint Eastwood en Lee van Cleef staat aan de basis van For a Few Dollars More (1965). De introductie van de twee characters is veelbelovend, en met name halverwege de film delen de twee acteurs een paar heerlijk luchtige scènes.  Eastwood en Van Cleef zijn namelijk bounty hunters: meedogenloze profiteurs die elkaar de loef af willen steken in het opstrijken van premies, maar op den duur beseffen dat ze elkaar nodig hebben om een grote bende bandieten op te kunnen rollen.

Het verhaal dat zich ontvouwt is eenvoudig van aard en vermaakt goed; de uitwerking had echter beter gekund. Als de film over de helft is brengen een aantal saaiere scènes de klad er enigszins in. Het duurt dan tot de kenmerkende final shoot-out voor Leone mijn aandacht weer volledig te pakken heeft. En dat is jammer, want een film met zo’n simpel narratief concept had gerust wat ingekort kunnen worden (naar een minuut of 100, net als zijn voorganger). Nu ligt het zwaartepunt op enkele scènes die ik echt heel goed vind, zoals de slow burner bij de kapel in het eerste uur en de reeds genoemde final shoot-out. Gemeenschappelijke deler is wederom de fenomenale muziek van Ennio Morricone die die stukken film begeleidt.

De video hieronder geeft een impressie van de heerlijke soundtrack van Ennio Morricone (dit is de muziek bij de climax van de film).

Al met al kan gezegd worden dat dit tweede deel van de Dollartrilogie vermaak biedt, (via Eastwood en van Cleef), Leone’s kunsten wederom toont (montage, close-ups, aankleding van de decors, editing), maar door het (te?) eenvoudige, en vooral te lang uitgesponnen narratieve concept toch aanzienlijk aan kracht inboet.

Beoordeling: 7/10

The Good, the Bad and the Ugly (1966)

De volgende recensie dateert van augustus 2014, toen ik deze film voor het eerst zag:

Nadat ik pasgeleden voor het eerst Once Upon a Time in the West zag, kon de eerste kijkbeurt van deze film natuurlijk niet lang op zich laten wachten.

The Good, the Bad and the Ugly is de nummer 8 in de top 250 van moviemeter.nl, maar tegelijk ook een alom gewaardeerde western, die bijna 50 jaar na dato zijn goede naam nog niet verspeeld heeft.
Na ruim 2,5 uur kan ik bevestigen dat de superlatieven waarmee deze film overladen is verre van overdreven zijn. The Good, the Bad and the Ugly is bij vlagen wat langdradig, en sommige scènes zijn wat lang uitgesponnen, maar dit lijkt allemaal een hoger doel te dienen.
De setting is fantastisch, de locaties zijn mooi gekozen en de manier waarop landschappen in beeld zijn gebracht getuigt van een groot vakmanschap.

Het plot is tamelijk simpel, maar de manier waarop de drie karakters met elkaar verbonden zijn is briljant. Alledrie zijn ze op hun  eigen manier fantastisch: The Ugly is de grappigste, the Good is de beste en the Bad is de kwaadaardigste. Ik moet zeggen dat ik met name de rollen van Wallach en Eastwood erg kon waarderen. Wallach vanwege dat constante neurotisch overkomende lachje, en zijn hilarische pogingen aardig te zijn zodra hij zijn slaatje ergens uit kan slaan. Eastwood is berekenend, duidelijk de slimste en de rustigste.
Van Cleef begeeft zich iets meer op de achtergrond, en valt met name op in het eerste gedeelte van de film. De slotscène van de film is meer dan memorabel en zal me nog lang heugen.

Fenomenaal, die muziek van Morricone bij de final shoot-out (zie hieronder).

The Good, the Bad and the Ugly bewijst dat muziek en gezichtsuitdrukkingen heel veel kunnen betekenen in een film.

Een meesterwerk dat de maximale score verdient, en tevens een plekje heeft in mijn film top-10.

Beoordeling: 10/10

Afbeelding: fantastische editing/montage in de finalesequentie van the Good, the Bad and the Ugly

Filminformatie

De Dollar-trilogie: A Fistful of Dollars (1964), For a Few Dollars More (1965) en The Good, the Bad and the Ugly (1966).
Speelduur: 99, 132 en 161 min/179 min. (re-release).
Genre: Western
Muziek: Ennio Morricone
Regie: Sergio Leone
Cast: Clint Eastwood (drie films), Lee van Cleef (twee films), Eli Wallach (alleen de laatste film).

Ook zeer aan te raden zijn Once Upon a Time in the West (een op zichzelf staande classic van Leone, die hij in 1968 maakte) en Once Upon a Time in America (het reeds genoemde epos uit 1984, met een excellerende Robert de Niro).

En voor diegenen, die The Good, the Bad and the Ugly reeds gezien hebben, en wat spoilers dus wel kunnen handelen:

Acteerwerk, montage, editing, locatie, muziek; ze komen allemaal samen in één van de beste scènes uit de filmgeschiedenis.