Een nieuwe documentaire van Nikolaus Geyrhalter is altijd reden om er even goed voor te gaan zitten, en ook dit jaar zijn geïnteresseerde kijkers voor zijn recentste werk op een bezoek aan IDFA aangewezen. Geyrhalter benadert grote ecologisch-maatschappelijke thema’s (migratie, voedselvoorziening, vervuiling) met een kenmerkende observerende stijl, en doorkruist daarbij geregeld verschillende continenten. In Melt bezoekt hij Antarctica, Canada, Japan en de Zwitserse Alpen om de tragiek van smeltende sneeuwkappen te verbeelden.

Wie eerdere films van Geyrhalter kent, kan inschatten dat we bij diens kijk op klimaatverandering geen variant op An Inconvenient Truth hoeven te verwachten. Our Daily Bread, Geyrhalter’s ontnuchterende ontmanteling van de voedselindustrie, is wat dat betreft het schoolvoorbeeld. De documentaire verbeeldt zonder omhaal hoe megastallen, genetische manipulatie en fabrieken voor massaproductie het voorportaal van ‘ons dagelijks brood’ zijn. Toch neemt de Oostenrijkse regisseur nergens een belerende toon aan. Hij biedt een kader waardoor we de kale waarheid kunnen aanschouwen, en het is aan ons om daar conclusies aan te verbinden.

Juist met dit stukje oeuvrecontext (en van daaruit anticipatie) is het opvallend dat Melt wel degelijk aandoet als een film met een boodschap. Stilistisch sluit de documentaire nog naadloos aan bij Geyrhalters gebruikelijke modus operandi. Statische en zorgvuldig gekadreerde shots van sneeuwschuivers in spierwitte landschappen brengen de ironie van verval over: het punt is natuurlijk dat al die sneeuw heel geleidelijk smeltwater wordt.

Opvallender en ongebruikelijker is de wijze waarop Geyrhalter gebruik maakt van interviews (lees: monologen). Dat de regisseur mensen aan het woord laat, is niét nieuw, maar dat zij vrij on the nose de problematiek van de film uitleggen wel. Op de afsluitende monoloog van een geëngageerde onderzoeker op Antarctica zou Al Gore nog jaloers zijn.

Het is jammer dat Geyrhalter ervoor kiest om de inbreng van sprekende participanten zo prominent in de montage te verwerken. Zijn beeldtaal is namelijk krachtig als altijd, en overtuigend genoeg om zijn punt zonder een didactische ondertoon te maken. Probeer Melt op een zo groot mogelijk doek te zien. Juist dan raak je doordrongen van de schoonheid die deze wereld niet zou mogen verliezen.

Melt (2025). 127 min. Regie: Nikolaus Geyrhalter. Documentaire.

Deze documentaire draait op 20 en 21 november nog twee keer op IDFA 2025. Kijk hier.