Af en toe komen ze nog uit: volbloed roadmovies. Denk aan Wild (met Reese Witherspoon), denk aan Little Miss Sunshine (die film met die gekke familie) en denk aan een klassieker als Into the Wild. Toon en inhoud willen verschillen, maar wat telt is het bijzondere stukje eenwording met de natuur en/of tussen de hoofdpersonen dat vaak optreedt. Van regisseuse Andrea Arnold (Fish Tank) is er nu American Honey, een bijzonder eigenzinnige coming of age-film over rondreizende tijdschriftverkopers in een even verloederd als betoverend Amerika.
De groep roadtrippers die we volgen in American Honey staat eigenlijk in alle opzichten linea recta tegenover Sebastian en Mia, de twee hoofdrolspelers van La La Land (2016). Sebastian en Mia zijn dromers met heimelijke toekomstidealen, de jongeren in American Honey lijkt het aan iedere vorm van perspectief te ontbreken. Regisseuse Andrea Arnold haalt daarmee de grond weg onder de voeten van de American Dream die Damien Chazelle in La La Land (her)levende hield. Er is maar een ding dat deze op zichzelf aangewezen jongeren kunnen doen: keihard werken voor hun geld. En tegelijk genieten van het leven. Eruit te halen wat erin zit. Gek doen, af en toe feesten, en vooral niet al te veel nadenken over consequenties en morele dilemma’s.
En in die groep jongeren belandt Star (Sasha Lane) aan het begin van deze avontuurlijke roadmovie. Dat Jake (Shia LaBeouf) haar tijdens een toevallige ontmoeting weet te verleiden zich aan te sluiten bij de bonte verzameling excentriekelingen, mag geen wonder heten. Star wordt thuis misbruikt, en weet zich duidelijk geen raad in haar rol als verzorger van twee jonge kinderen. Het ogenschijnlijke gemak waarmee ze die gedwongen taak laat vallen geeft al iets weer van haar persoonlijkheid. Gedreven door intuïtie en naïeve onbevangenheid verkiest Star het avontuur. Van het ene op het andere moment reist ze stad en land af in een krakkemikkig tourbusje, de kost verdienend als verkoopster van tijdschriften die niemand wil hebben. Al snel wordt duidelijk dat dat geen excuus is om na een lange werkdag aan te komen met een karige opbrengst. Liegen en bedriegen is het devies; alles is toegestaan, zo lang het maar geld oplevert. De financiële honneurs worden waargenomen door Krystal (Riley Keough), een self-made bitch die de uitdagende houding van Star al vanaf het begin wantrouwt.
En dan is de film eigenlijk nog maar net begonnen. Want met een indrukwekkende duur van 158 minuten is dit zonder meer een film voor de fijnproevers; wie met het genre ‘roadmovie’ niet bijster veel opheeft, zal zich op den duur wellicht wat storen aan het gebrek aan narratieve richting. Dat is direct ook een van mijn belangrijkste observaties. American Honey geeft in de eerste plaats een beeld van de Amerikaanse jeugdcultuur, meer dan dat de film een coherent verhaal wil vertellen. Arnolds methode om dat klaar te spelen omvat het gebruik van hedendaagse (rap)muziek en de incorporatie van talloze puberale dialogen. In eerste instantie werkt dat, maar op den duur treedt de film te veel in herhaling, en gaat de speelduur American Honey echt parten spelen.
Gelukkig is er op het esthetische vlak het nodige tegenwicht. De camera zit zo dicht op de personages dat je je deel waant van Stars wereld, terwijl enkele shots regelrecht uit de laatste National Geographic ontsnapt lijken te zijn (in dat verband baalde ik wat van het met opzet versmalde beeldformaat). Ook de lichtval kan op de nodige credits rekenen, of het nu gaat om de nachtscènes of om de momenten dat fel zonlicht het beeldscherm streelt.
Veel gewicht rust in deze roadmovie op de schouders van debutante Sasha Lane. Het is enorm knap dat zij dat gewicht weet te dragen; tegelijk speelde Lane een personage dat zich lastig liet peilen. Dat maakte het voor mij lastiger me in te leven in haar beslissingen. Eenzelfde probleem had ik met Shia Leboeuf; Jake is hem op het lijf geschreven, maar zijn manipulatieve, dominante karakter maakt hem tot een enigszins afstotelijk personage dat een wat beperkte ontwikkeling doorloopt.
Wie door de esthetiek en sfeerbeelden heen prikt, zal al snel stuiten op de onderhuidse motieven die ten grondslag liggen aan het geschetste beeld van de Verenigde Staten. Overal is verloedering te zien. In de rijke wijken van de suburbs leven moeders die het nalaten hun kinderen te corrigeren, en de semi-patriarchale arbeiders op het platteland zijn vooral uit op het bevredigen van hun eigen behoeften. Indirect zijn zij verantwoordelijk voor de totstandkoming van de groep jongeren die hen nu met slimme verkooppraatjes lastig valt; het was immers juist Star die ontsnapte uit een gezin dat compleet gebroken en verwaarloosd was. Andrea Arnold had die verloedering nog scherper in beeld kunnen brengen, maar concentreert zich uiteindelijk vooral op de karakterontwikkeling van Star en het beeld van de Amerikaanse jeugdcultuur. Het levert een degelijke film op, maar niet de positieve uitschieter waarop ik van tevoren wel gehoopt had.
Filminformatie: American Honey (2016)/158 min./Genre: roadmovie, avontuur, drama/Regie: Andrea Arnold/Cast: Sascha Lane, Shia LaBeouf, Riley Keough e.a.
Beoordeling: [usr 3]
American Honey draait vanaf donderdag 9 maart in de Nederlandse bioscopen
Klinkt interessant, ik vraag me wel af of LaBeouf je niet uit de film haalt, want dat, in mijn opzicht, is niet een van de betere acteurs.
Wat vooral afleidt is dat LaBeouf de enige echt bekende acteur is binnen een cast vol debutanten en non-acteurs. Ik heb de man wel slechter gezien, hij toont iig lef in deze rol. Verre van mijn type, maar wel beter dan in Transformers.