Net als vorig jaar besteed ik aandacht aan het Imagine Film Festival, dat dit jaar voor de zesde keer plaatsvindt in EYE Amsterdam. Het brede thema (‘fantastische verhalen’) legitimeert een brede waaier aan films: stokoude volksverhalen gaan hand in hand met futuristische tijdreismysteries.  De komende twee weken bespreek ik in een drietal verslagen een greep uit het festivalaanbod.

Door de tijd gebonden

Twee handen uit de filmtitel zijn van Jessica, twee van Sophie. De achtjarige zusjes spelen samen piano als een man en een vrouw hun huis binnenvallen. Jessica en Sophie overleven de gebeurtenis, maar hun ouders worden op brute wijze vermoord.

Twintig jaar later zijn de herinneringen aan een traumatisch verleden nog altijd levend. Sophie (Frida-Lovisa Hamann) werkt toe naar een carrière als klassiek pianiste, maar haar privéomstandigheden beletten haar om de beslissende auditie succesvol te doorstaan. Het nieuws van Jessica’s dood, vroeg in de film, gaat samen met de wetenschap dat de moordenaars van haar ouders hun gevangenisstraf inmiddels hebben uitgezeten. De psychisch getroebleerde Sophie probeert de last van het verleden van zich af te schudden, om er enkel achter te komen dat haar handen door de tijd zijn gebonden…

Oliver Kienle (Bis Aufs Blut) werkt voor Four Hands met een beknopte premisse, die wel erg sterk leunt op de kracht van de uiteindelijke climax. Het eerste uur van de film had een dikkere laag suspense kunnen gebruiken, gezien de spanning nu vooral moet komen van de sluimerende geluidsband. Een enkel detail en een paar subtiele hints wijzen ondertussen nog wel degelijk op een intelligent opgezet scenario. Het ontbreekt Kienle daarbij echter aan eigenheid en durf, en dus aan onderscheidingsvermogen.

Four Hands is een psychologisch drama met het ontwerp van een thriller. Er zijn scènes waarin Hamann overtuigt met haar intense spel, maar de opbouw van het drama lijdt tegelijk onder de vele wisselingen in tijd en ruimte. De warrig uitgewerkte vertelstructuur heeft een duidelijk doel: impliciet telkens weer terugkeren naar het verleden, en zo de lus van de tijd sluiten. Het is jammer dat veel kijkers zich dat misschien pas achteraf zullen realiseren.

Jij bent het die kijkt

Een jonge dame verleidt een man op leeftijd. De man gaat op de avances in – eerst nog wat aarzelend, ze zou toch geen […?]
Een pijnlijke opmerking en een afkeurende blik verder blijkt dat de man er vanavond toch mee wegkomt. De twee vertrekken richting hotelkamer, en dan… blijkt dat we naar een film in een film kijken. Een volle zaal kijkt toe hoe een spel van obsessie, verlangen en geweld zich voltrekt.

 Door het publiek thematisch op de voorgrond te plaatsen, raakt de debuterende Andrés Goteira automatisch aan een vraag die haast zo oud is als het medium zelf: hoe verhoudt de kijker in de zaal zich tot de gebeurtenissen op het scherm? Het is een prikkelende kwestie, ware het niet dat de Europese art cinema van de laatste twintig jaar overloopt van filmische antwoorden. Inspirator voor het oprapen is Michael Haneke, wiens Funny Games nagalmt in de naargeestige banaliteit van het getoonde geweld. De vierde wand wordt ditmaal doorbroken door Goteira zelf. Al vroeg in de film weten we immers dat er geen scheiding is tussen de personages en ons – wij zijn het die kijken. Op metaniveau haalt Dhogs de verantwoordelijkheid voor het kwaad weg bij de personages, om in plaats daarvan de kijker te wegen die zich tot datzelfde kwaad aangetrokken voelt. Niet toevallig gebruikt de film sensualiteit en verleiding als een opstapje naar misbruik en geweld.

We gebruiken de term ‘beestachtig’ vaak om de donkere kanten van de mens een evolutionaire verklaring mee te geven. Maar, zo zegt één van de personages halverwege, honden zijn juist loyaal, en van nature niet slecht. Zie hier de metaforische titel, weggegeven door de twee definities die het eerste shot van de film vullen: mensen (‘dhogs’) zitten gevangen in de eeuwige split tussen macht (‘hogs’) en onderdanigheid (‘dogs’).

Goteira laat zich gelukkig niet verleiden tot goedkope shockeffecten. Het lome tempo en de bedachtzame framing zorgen continu voor overzicht, terwijl het schurende sound design de illusie van dreiging moet verkopen. Het strakke plot (de personages worden los geïntroduceerd, om daarna nader tot elkaar te komen) draagt er nog eens aan bij dat deze referentierijke thriller nooit in chaos uiteenvalt. Voor een film die haar publiek actief wil ondervragen is Dhogs op momenten bijna nog te mild van toon – misschien juist omdat we weten dat alle geweld in de vertelling deel is van een (dubbele) constructie. Schijn bedriegt, bewijst de slotakte uiteindelijk.

De paradox van genezing

In het Ierse horrordrama The Cured kijken we voor de verandering eens naar de nasleep van een verwoestend zombievirus. Geen grote massacres dus – zie World War Z – maar een tragisch terugkijken, met korte flashbacks naar de tijd dat Ierland nog een doodsoord was. Zoals de titel al onthult is de huidige populatie verdeeld tussen The Cured en The Resistant; een gelukkig tegengif genas 75 % van de geïnfecteerden, de rest moet het met onverbiddelijke opsluiting doen.

 

Full feature-debutant David Freyne bouwt zijn verhaal rond Senan (Sam Keeley), die in ‘genezen’ staat zijn schoonzus Abbie (Ellen Page) opzoekt. De aandacht gaat snel naar de paradox rond Senans herstel: alle eens-zombies zijn zich telkens bewust gebleven van hun gruweldaden, ze konden zich er alleen niet tegen verzetten. En dus krijgen we mee hoe Senan vanbinnen verteerd wordt door een verleden dat hij niet meer rechtzetten kan. Iedere flashback naar zijn zombie-periode gaat gepaard met acute beeldovergangen en een aanzwellende geluidsband. Deze dynamiek in Freynes scenario gaat doorheen de film steeds frustrerender werken, en draagt werkelijk niets bij aan de spanning. Zombies met de camera dicht op de huid; been there, done that. Veel interessanter is het morele dilemma dat The Cured omspant. Door het gebrek aan karakteruitdieping rust er echter te veel gewicht op de schouders van de acteurs. Ellen Page – routineus als ze is – draagt veel, maar Keeley zakt genadeloos door het ijs. The Cured is daarmee een stuk zoutelozer dan de beloftevolle premisse doet vermoeden.

Trailers

Four Hands/Die Vierhändige (2017)
-Oliver Kienle

Dhogs (2017)
-Andrés Goteira

The Cured (2017)
-David Freyne

Welke film(s) hoop jij dit jaar op Imagine te gaan zien?

Het festival loopt tussen 11 en 21 april, kaarten zijn verkrijgbare via de festivalwebsite en de site van EYE.